प्रस्तावना
सहकारी संस्था समाजका विभिन्न तहमा आर्थिक र सामाजिक
समृद्धि ल्याउने महत्वपूर्ण भूमिका खेल्दछन्। विश्वभरका सहकारीहरूले स्थानीय
विकासमा योगदान पुर्याइरहेका छन्,
तर विभिन्न देशहरूको सहकारी प्रणालीमा
प्रविधिको उपयोग र प्रभाव भिन्न-भिन्न छ। यस लेखमा, हामी अन्तर्राष्ट्रिय सहकारी
प्रणाली र नेपालका सहकारीहरूको प्रविधिसँगको सम्बन्धको विश्लेषण गर्नेछौँ।
अन्तर्राष्ट्रिय सहकारी प्रणालीको टेक्नोलोजीको उपयोग
1. संयुक्त राज्य अमेरिका
अमेरिकामा सहकारीहरू विविध क्षेत्रहरूमा सक्रिय छन्, जस्तै
कृषिमा, वित्तीय सेवामा, र विद्युतीय सेवामा। यहाँको
सहकारीहरूले स्मार्ट फार्मिङ टेक्नोलोजी, डाटा एनालिटिक्स, र
अनलाइन प्लेटफर्महरूको प्रयोग गर्दै आफ्नो सेवा र उत्पादनलाई सुदृढ पारिरहेका छन्।
2. जर्मनी
जर्मन सहकारीहरू विशेष गरी वित्तीय सेवामा बलियो छन्।
उनीहरूले ब्लकचेन टेक्नोलोजी र डिजिटल बैंकिङका नयाँ प्रविधिहरूलाई अपनाउँदै, पारदर्शिता
र सुरक्षा सुनिश्चित गर्न सफल भएका छन्।
3. भारत
भारतका सहकारीहरूले मोबाइल एप्लिकेशन र डिजिटल
प्लेटफर्महरूको प्रयोग गरेर कृषक र ग्राहक बीचको सम्पर्कलाई सरल बनाएका छन्। यसले
कृषकहरूलाई सीधा बजारमा जोड्न र बजार मूल्यमा पारदर्शिता ल्याउन मद्दत गरेको छ।
नेपालको सहकारी प्रणाली र प्रविधि
नेपालमा सहकारीहरूको विकास बृद्धि भइरहेको छ, तर
प्रविधिको प्रयोगमा अझै धेरै सुधारको आवश्यकता छ। यहाँका सहकारीहरूले प्रमुख रूपमा
आधारभूत सेवामा ध्यान दिएका छन्,
जस्तै बचत र ऋण, तर
प्रविधिको पूर्ण प्रयोगमा कम ध्यान दिइएको छ।
1. डाटा व्यवस्थापन
नेपालका धेरै सहकारीहरूले अझै पारंपरिक पद्धतिहरूमा निर्भर
छन्, जुन डेटा रेकर्ड राख्न र विश्लेषण गर्न कठिन हुन्छ। टेक्नोलोजीको
प्रयोगले डेटा व्यवस्थापनलाई अझ प्रभावकारी र पारदर्शी बनाउन सक्दछ।
2. डिजिटल प्लेटफर्म
हालका दिनमा केही सहकारीहरूले अनलाइन प्लेटफर्म र मोबाइल
एप्लिकेशनको प्रयोग गर्न थालेका छन्, तर यी प्रविधिहरूको पहुँच र
उपयोगमा अझै सुधारको आवश्यकता छ। डिजिटल सुविधा उपलब्ध गराउने सहकारीहरूले गाउँमा
आर्थिक गतिविधिलाई प्रोत्साहन गर्न सक्दछन्।
3. स्मार्ट कृषि प्रविधि
नेपालको ग्रामीण क्षेत्रमा कृषि सहकारीहरूलाई स्मार्ट कृषि
प्रविधि अपनाएर उत्पादन सुधार गर्नको लागि प्रोत्साहन दिनुपर्छ। यसले कृषि
क्षेत्रलाई डिजिटल उपकरणहरूको प्रयोग गरेर अधिक प्रभावकारी बनाउनेछ।
निष्कर्ष
अन्तर्राष्ट्रिय स्तरमा सहकारीहरूले प्रविधिको प्रयोग गर्दै
आफ्ना सेवाहरूलाई सुधार गर्दै छन् भने नेपालमा पनि यस दिशामा ध्यान दिन आवश्यक छ।
प्रविधिको सही प्रयोगले सहकारी प्रणालीलाई सशक्त बनाउन र ग्रामीण विकासमा
महत्वपूर्ण योगदान पुर्याउन सक्छ। नेपालका सहकारीहरूले प्रविधिको समुचित उपयोग
गरेर स्थानीय स्तरमा सुधार ल्याउने अवसरलाई सही तरिकाले उपयोग गर्नुपर्ने आवश्यकता
छ।
